MAMUT

Suatu ketika dulu, MCM atau Mamut Cooper Mine adalah sebuah nama yang gah di Sabah kerana perlombongan tembaga [kuprum] terbesar di dunia. Ianya bermula pada Tahun 1975 sehinggalah ditutup sepenuhnya penghujung 90an dan awal millenium kerja-kerja menyelenggara dan mengosongkan tapak dilakukan.

Kini Mamut telah menjadi tapak tinggalan sejarah perlombongan di Sabah khususnya di daerah Ranau. Pada era tersebut ia sedikit sebanyak telah memberi peluang pekerjaan kepada penduduk setempat dan beberapa kawasan lain di seluruh Negeri Sabah. Selain itu ia juga membawa kepada pembangunan awal daerah Ranau.

Tahukah saudara apa yang dimaksudkan dengan perkataan MAMUT? Perkataan ini berasal dari tutur bangsa sungai di daerah Ranau iaitu suku Sugut mengungkapkan 'ma-mut' bermaksud panas. Suku Sugut yang tinggal di pesisir sungai Sugut mengungkapkan 'mamut' bagi menggambarkan kawasan di Mamut itu sentiasa mengeluarkan wap panas dari bawah tanah dan mempunyai beberapa kawasan air panas menggambarkan mamut adalah kawasan yang mempunyai aliran air panas di kaki Gunung Kinabalu sehingga mengunjur ke poring, sekarang menjadi Tapak Rekreasi dan pelancongan di bawah pengawasan Taman-Taman Sabah. Aliran sungai Sugut iaitu sungai yang ketiga terpanjang di Sabah juga dipercayai sebahagian besarnya berpunca dari kaki mamut mengalir melalui sungai Liwagu. Walaupun dengan kewujudan 'sungei mamut' atau air panas di Mamut, sebenarnya Mamut adalah kawasan yang sejuk sama seperti kawasan kaki gunung di Mesilou, Kundasang.

Kubu dan Ranahon

Ungkapan mamut itu telah digelar untuk kawasan kaki gunung itu sekitar tahun 1890an lagi iaitu ketika era pahlawan terkenal Sulu', Muhammad Salleh menjadikan kawasan tanah tinggi di Sinarut sebagai Kubu Pertahanan mereka di Ranahon [Ranau]. Suku Sugut ketika itu menjadi perantara Muhammad Salleh dan sebahagian besarnya menjadi pengikutnya.

Kubu itu dibina di atas bukit Sinarut dan di bawahnya terdapat sebatang sungai yang betul-betul mengalir dari kawasan mamut di kaki gunung Kinabalu. Air mamut itu menjadi sumber bagi Muhammad Salleh dan pengikutnya. Malangnya sungai itu telah diracuni oleh tentera Inggeris bagi melumpuhkan sistem bekalan ke Kubu Muhammad Salleh. Inilah antara punca kekalahan Muhammad Salleh dan pengikutnya selain daripada seluruh kawasan penanaman padi [Ranahon] di Sinarut dibakar oleh Inggeris untuk melumpuhkan sumber makanan mereka. Kini kawasan Ranahon atau Ranau di Sinarut masih menjadi kawasan utama penanaman padi namun sebahagian kawasannya telah dijadikan padang Terbang untuk kegunaan penerbangan di penghujung 70an. Sementara sungai yang dimaksudkan mengalir di bawah Kubu itu boleh dilihat di Kg. Sinarut mengalir ke Rapak.

Kini Ranau yang berasal dari perkataan Ranahon atau kawasan sawah padi oleh masyarakat dusun adalah sebuah pekan persinggahan penting bagi menghubungkan kawasan Timur dan Barat Sabah. Ranau juga adalah salah satu lokasi Perjalanan Maut Tentera Jepun sebelum berakhir di Kundasang.

Sumber : Allahyarham Imam Aneh Bin Datu Sharif Durahman, 1988

tembuakar@yahoo.com